" ΏΘΗΣΗ "

" ΏΘΗΣΗ "

BODY-FOCUSED REPETITIVE BEHAVIORS (BFRB’s)

BODY-FOCUSED REPETITIVE BEHAVIORS (BFRB’s)
ΣΩΜΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ  ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΕΣ  ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ
Οι συνηθέστερες  BFRBs  συμπεριφορές είναι
Είναι γνωστές ως εστιασμένες σωματικές επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Συχνά μπερδεύουν ,προκαλούν απορία και αναστατώνουν τους γονείς των παιδιών ή των εφήβων .Η ανησυχία για τους γονείς είναι έκδηλη για το τράβηγμα των μαλλιών ή των βλεφαρίδων ενω το παιδί βλέπει τηλεόραση ή για το τσίμπημα του δέρματος ,σε σημείο που αυτό ματώνει ή για το δάγκωμα και μάσημα των νυχιών.
·         Ονυχοφαγία
·         Τριχοτιλλομανία
·         Δερματιλλομανία
Οι συμπεριφορές σχετίζονται με την περιποίηση εαυτού, με τη διαχείριση του άγχους και με την αισθητηριακή διέγερση του ατόμου που τις εμφανίζει. Συνήθως καταλήγουν να  γίνονται μία αγαπημένη συνήθεια σε εκείνους που παίρνουν ευχαρίστηση και /ή πόνο από αυτές. Αρκετά παιδιά ή έφηβοι που θα ήθελαν να  σταματήσουν  αυτές  τις συμπεριφορές και συχνά καταλήγουν να υποφέρουν από αυτές χωρίς να το γνωρίζουν.
Η συμπεριφορές  αυτές μπορεί να έχουν μικρή διάρκεια πολύ λίγων λεπτών, μέχρι και αρκετών ωρών  μέσα στην ημέρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει έκπτωση στην λειτουργικότητα του ατόμου σε πολλούς τομείς, όπως σχολικό, κοινωνικό κτλ. Συνηθέστερα έχουν τη μορφή ενός τελετουργικού που ξεκινάει με συγκεκριμένο τρόπο. Επι παραδείγματι μπορεί να ασχοληθεί αρχικά με ένα απλό χάιδεμα της τρίχας, στη συνέχεια μπορεί να βάζει τις τρίχες στο στόμα του προσπαθώντας να τις γλείψει ή να τις μασήσει εώς ότου καταλήξει να τις τραβάει σε σημείο που να τις καταστρέφει.

ΟΝΥΧΟΦΑΓΙΑ/ONYCHOPHAGIA

Όταν κάτι το δυσκολεύει ,..το βλέπεις  αρχίζει και τρώει τα νύχια του......
Αυτή η συμπεριφορά του έχει γίνει συνήθεια πλέον .....
Τώρα που είναι και περίοδος εξετάσεων .....
τα έχει φάει όλα.......
Ονυχοφαγία ονομάζεται το δάγκωμα –μάσημα των νυχιών σε σημείο τέτοιο που η συμπεριφορά είναι καθημερινή και επαναλαμβανόμενη και καταλήγει  ως βλαβερή για  λειτουργικούς αισθητικούς και μολυσματικούς λόγους. Είναι από τις πλέον διαδεδομένες βλαβερές συνήθειες των παιδιών –εφήβων. Υπολογίζεται ότι το 40% έως 60% των παιδιών και εφήβων τρώνε ένα ή περισσότερα από τα νύχια των χεριών τους. Η συμπεριφορά αυτή αφορά και τα αγόρια και τα κορίτσια κυρίως στην παιδική ηλικία .Καθώς βέβαια έρχεται η εφηβεία και η ενηλικίωση το φαινόμενο παρουσιάζεται περισσότερο στα αγόρια και συνηθέστερα σταματά κατά την ενηλικίωση. Στα κορίτσια για λόγους αισθητικούς και αυταρέσκειας η συμπεριφορά υποχωρεί ευκολότερα. Η συμπεριφορά αυτή αρχίζει να εκδηλώνεται στην ηλικία των 3 ετών ,μετά κυρίως από το τέλος του πιπιλίσματος. Σταδιακά παρατηρείται αύξηση κατά την προεφηβική περίοδο 10-13 ετών και συνηθέστερα υποχωρεί σταδιακά αμέσως μετά .Παρατηρούνται και περιπτώσεις ενήλικων που συνεχίζουν την ονυχοφαγία
Για τους τρείς παράγοντες (αισθητικό, λειτουργικό, μολυσματικό)  που σχετίζονται με την ονυχοφαγία  παρατηρούμε .Είναι βέβαιο ότι τα φαγωμένα ή αλλοιωμένα νύχια δεν αποτελούν ένα αισθητικά όμορφο θέαμα. Τα νύχια έχουν ένα λειτουργικό σκοπό υπάρξει στα ακροδάκτυλα τον οποίο όμως όταν είναι φαγωμένα δεν μπορούν να επιτελέσουν. Όσον αφορά τον μολυσματικό παράγοντα η ανάγκη να σταματήσει αυτή η συμπεριφορά καθίσταται επιτακτικότερη. Υπάρχει ο κίνδυνος μολύνσεων από τα μικρόβια που βρίσκονται στα δάκτυλα μας. Καθώς τα παιδία δαγκώνουν τα νύχια του συχνά δημιουργούν μικρές πληγές που αποτελούν πύλες εσόδου των μικροβίων. Η μεταφορά βέβαια των μικροβίων αυτών γίνεται και στο στόμα  που οδηγεί σε προβλήματα στοματικής υγιεινής (ουλίτιδα, επιχείλιο έρπη).

ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΔΙΑΓΩΓΗΣ 01

Τα αίτια της ονυχοφαγίας δεν είναι σαφώς ορισμένα. Δεν αποτελεί κατ’ανάγκη ένα ψυχιατρικό σύμπτωμα ιδιαίτερα όταν αυτή είναι περιστασιακή, αλλά συχνά υποδηλώνει καταστάσεις άγχους. Στα παιδιά οι λόγοι της ονυχοφαγίας ποικίλουν. Μπορεί να τους βοηθάει να χαλαρώσουν ή  βαριούνται ή  είναι στεναχωρημένα ή συχνά από αμηχανία σε μία δύσκολη, άγνωστη κατάσταση. Πιθανών λόγω μίας τιμωρίας στο σπίτι ή στο σχολείο.
Σύμφωνα με τους ειδικούς  ερμηνεύεται σε χρόνιες καταστάσεις ως διαρκή εσωτερική υπερένταση. Για την οποία έχει βρεί το παιδί  την ονυχοφαγία ως  ένα τρόπο να την εκτονώνει. Η συμπεριφορά της ονυχοφαγίας  όπως και όλες οι σωματοκεντρικέ επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (BFRBs) έχουν μεγαλύτερη συχνότητα σε παιδιά με σύνδρομο υπερκινητικής συμπεριφορά και διάσπασης καθώς επίσης  και σε παιδιά με δυσκολίες στο λόγο ή νυχτερινή  ενούρηση, εφιάλτες και φοβίες   
Η καλύτερη λύση για την δυσκολία αυτή, εφόσον δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα στη συμπεριφορά του παιδιού είναι απλά να μην δώσουμε στο θέμα μεγάλες διαστάσεις. Σε ήπιες περιπτώσεις  αγνοήστε το θέμα. Μια πιθανή πίεση στο παιδί για τη συμπεριφορά ίσως να φέρει να ανάποδα αποτελέσματα. Προσπαθήστε να εξηγήσετε στο παιδί, τους λόγους για τους οποίους δεν είναι καλό να δαγκώνει τα νύχια του. Δεν είναι απαραίτητο αυτού του είδους η κουβέντα να γίνεται σε καθημερινή βάση το πιο πιθανό να μην οδηγηθείτε  στο αναμενόμενο αποτέλεσμα.
Προσπαθήστε μέσα από το διάλογο να κάνετε μια συμφωνία σχετικά με την συμπεριφορά αυτή. Το συμβόλαιο με τα παιδιά τις περισσότερες φορές λειτουργεί ως κίνητρο προκειμένου να κερδίσουν κάτι που τα ενδιαφέρει. Είναι βέβαια πολύ σημαντικό να μπορεί να πραγματοποιηθεί το αντάλλαγμα της συμφωνίας και να είστε συνεπείς σε αυτό. Σε παιδιά ή εφήβους που είναι σε μεγαλύτερη ηλικία και πιθανόν είναι σε θέση να αντιληφθούν την πηγή τους πιθανού άγχους τους, είναι  ιδανικό να κουβεντιάζεται ως προς αυτό και να τους βοηθήσετε να βρεθεί μια λύση. Σε μικρότερα παιδία που αδυνατούν από μόνο τους να αντιληφθούν τι τα δυσκολεύει ,θα πρέπει οι γονείς να σκεφτούν όλες εκείνες τις πιθανές περιπτώσεις που είναι για εκείνο πηγή άγχους.
 Ένας τρόπος για να γίνει δυσάρεστη η συνήθεια αυτή, έτσι ώστε πιθανόν και να κοπεί, είναι το βερνίκι. Τα φαρμακεία πωλούν ένα ειδικό βερνίκι που είναι ασφαλές ,άχρωμο και έχει μια δυσάρεστη όμως γεύση. Αυτό ενδέχεται να αποτρέψει το δάγκωμα των νυχίων. Αρκετές φορές την στιγμή που αρχίζει να εκδηλώνεται αυτή η συμπεριφορά λειτουργεί αποτελεσματικά η απασχόληση των χεριών με μία άλλη δραστηριότητα ,π.χ μπαλάκι anti-stess.


ΤΡΙΧΟΤΙΛΛΟΜΑΝΙΑ/TRICHOTILOMANIA
Ενώ βλέπει τηλεόραση ξεκινάει να τραβάει και να γλείφει τα μαλλιά του....
Μπορεί να κάνει αυτό το περίεργο πράγμα ώρες ολόκληρες ....
Φτάνει σε σημείο να έχει βγάλει πάρα πολλές τρίχες .............
Και μετά ίσως και να σταματήσει ............
Η τριχοτιλλομανία δεν είναι μια τόσο απλή συνήθεια όπως αρχικά αναφερθήκαμε στην ονυχοφαγία. Είναι μια διαταραχή που αρχικά θεωρήθηκε ως μία διαταραχή παρόρμησης. Στη συνέχεια συγκαταλέχτηκε στις ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές. Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από εμφανή απώλεια τριχών, οφειλόμενη σε επαναλαμβανόμενη αποτυχία να αντισταθεί το άτομο στην παρόρμηση να ξεριζώνει τις τρίχες του. Συνήθως πριν το άτομο εμφανίσει τη συμπεριφορά αυτή έχει μία εσωτερική ένταση. Ενώ μόλις ολοκληρώσει την δραστηριότητα αισθάνεται ένα αίσθημα ανακούφισης ή ικανοποίησης . Η διάρκεια που μπορεί το άτομο να επιτελεί τη διαδικασία αυτή ποικίλει από λίγα λεπτά έως και αρκετές ώρες στη διάρκεια της ημέρας.
Το άτομο συχνά κάνει πολλές προσπάθειες να περιορίσει ή και να σταματήσει την συμπεριφορά αυτή χωρίς συνήθως να τα καταφέρνει. Τα σημεία που το άτομο βγάζει τις τρίχες του μπορεί να είναι εμφανή ή όχι. Συγκεκριμένα είναι τα μαλλιά του κεφαλιού, οι βλεφαρίδες, το πρόσωπο, τα φρύδια, τα χέρια, τα πόδια, οι μασχάλες ή το εφηβαίο. Αναπτυξιακά μπορεί να αρχίσει η εμφάνιση της συμπεριφοράς από τη στιγμή που το παιδί μπορεί να κάνει σύλληψη της τρίχας μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη ή του μεσαίου δακτύλου. Συνηθέστερα παρατηρείται περίπου στην ηλικία των 5-8 ετών και αυξημένη παρατηρείται στην εφηβεία 13-14 ετών και μετά.


ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΔΙΑΓΩΓΗΣ 02


Για το άτομο η συμπεριφορά αυτή γίνεται με αυτοματοποιημένο τρόπο. Είναι μία διαδικασία  πιθανόν για την εκτόνωση του άγχους του ή για διέγερση στον εαυτό του δεδομένου μάλιστα ότι του είναι και μία δραστηριότητα που το προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα. Τι στιγμή που ξεκινάει τη συμπεριφορά έχει αυξημένο άγχος και μειωμένη ικανότητα ελέγχου της παρόρμησής του. Ενώ αντιλαμβάνεται γνωστικά ότι δεν είναι  αποδεκτή από το περιβάλλον του δεν μπορεί να την σταματήσει. Το γεγονός αυτό προκαλεί ένα φαύλο κύκλο ανάμεσα στο άγχος, την εκτόνωση, την ικανοποίηση και συχνά το αίσθημα της ντροπής ή της απομόνωσης από το περιβάλλον του. Η τριχοτιλλομανια έπεται ή συνοδεύεται  από αίσθημα άγχους, αμηχανίας, κατάθλιψης, πλήξης ή και συναισθημάτων που το άτομο  δεν μπορεί να εκφράσει.
Οι επιπτώσεις από τη βλαβερή συνήθεια είναι και οργανικές και συναισθηματικές . Λόγω τις συχνής απώλειας των τριχών από τα ίδια πολλές φορές σημεία υπάρχει αλλοίωση ή καταστροφή στους θύλακες της τρίχας που εμποδίζουν την επανεμφάνιση της . Συχνά παρατηρούνται  μολύνσεις ή φλεγμονές στην περιοχή. Η αμηχανία ή ντροπή που νιώθει το άτομο από τη διαδικασία αυτή  το κάνει να αισθάνονται λιγότερο ελκυστικό με αποτέλεσμα να αποσύρεται κοινωνικά, να αποφεύγει δημόσιες ή πιο προσωπικές επαφές με το οικείο ή το ευρύτερο  περιβάλλον του.
Η γνώμη ενός ειδικού είναι σημαντική. Η γνώση του σχετικά με τη δυσκολία αυτή και οι οδηγίες που θα σας προτείνει θα είναι πολύ χρήσιμες. Συγκεκριμένα  η γνωσιακή-συμπεριφορική παρέμβαση  όπως έχει παρατηρηθεί είναι αποτελεσματική  στην αντιμετώπιση της τριχοτιλλομανίας. Είναι απαραίτητο το άτομο να αντιληφθεί και να αποδεχτεί όλες εκείνες τις καταστάσεις που είναι αγχογό9νες για το ίδιο .  Παράλληλα θα ήταν ανακουφιστικό να βρει άλλες καταστάσεις- δραστηριότητες  που θα του παρέχουν διαφυγή από το  άγχος, ευχαρίστηση και ικανοποίηση.

ΔΕΡΜΑΤΙΛΛΟΜΑΝΙΑ/DERMATILOMANIA

Εμφανίζει ορισμένα  σημάδια στο δέρμα του………
Ιδιαίτερα όταν είναι κουρασμένος και αγχωμένος ……..
αυτά τα σημάδια αυξάνονται …….
και όλο και τα ξύνει και τα κάνει χειρότερα ……
Δεν σταματάει  μέχρι να κάνει πληγές …………

Είναι η επαναλαμβανόμενη ενασχόληση του ατόμου με το δέρμα του με τέτοιο τρόπο και βαθμό που προκαλεί πληγές στο σώμα του. Πρόκειται για μία επιβλαβή συνήθεια. Πολλές φορές   στη προσπάθεια του να απομακρύνει  σπυράκια η προϋπάρχουσες πληγές δημιουργεί μεγαλύτερο πρόβλημα στους ιστούς, όπως ουλές, σε βαθμό που η βλάβες είναι μόνιμες.
Η δερματιλλομανία είναι μια ψυχαναγκαστική διαταραχή που σχετίζεται με την ικανότητα του ατόμου στο έλεγχο των παρορμήσεων. Εμφανίζεται συνήθως στην εφηβεία ή και αργότερα στην ενήλικη ζωή. Η δραστηριότητα αυτή έχει τη μορφή αυτοτραυματισμού. Τα σημεία που συνηθέστερα στοχεύει το άτομο είναι τα χέρια, τα πόδια, το στήθος, οι ώμοι, η πλάτη, τα χείλια, το τριχωτό της κεφαλής ή το δέρμα γύρω από τα νύχια. Συνήθως η συμπεριφορά αυτή ξεκινάει με ένα απλό ξύσιμο ή μικρά τσιμπήματα και σταδιακά μπορεί να αυξηθεί σε ένταση με δυνατά τσιμπήματα που προκαλούν μικρές αιμορραγίες και πιθανές μολύνσεις.    
Η δερματιλλομανία έχει αρκετά σημεία κοινά, όπως παρατηρείται και στην προηγούμενη αναφορά σχετικά με την τριχοτιλλομανία. Συγκεκριμένα αναφερόμαστε σε μία ψυχαναγκαστική συμπεριφορά που σχετίζεται άμεσα με τον έλεγχο των παρορμήσεων. Συχνά βέβαια κάνουμε λόγο και για μία αυτοτραυματική συμπεριφορά καθώς το άτομο προκαλεί τραυματισμούς στο δέρμα του.
Η συνηθέστερη πηγή εκδήλωσης της συμπεριφοράς είναι το άγχος. Η αγχογόνες  καταστάσεις ,η κοινωνική αμηχανία,η ανία, η πλήξη, η ένταση ή ο φόβος είναι λόγος εκδήλωσης της συμπεριφοράς. Το άτομο παρατηρεί τα σημάδια που έχουν προκληθεί στο δέρμα του και δεν του είναι καθόλου  ευχάριστη η εικόνα. Κάθε φορά που ξεκινάει τη συμπεριφορά όμως  του είναι πολύ δύσκολο  να τη σταματήσει και δεν είναι σε θέση τη στιγμή εκείνη τα αντιληφθεί το μέγεθος της βλάβης που προκαλεί στο σώμα του.
Για την εικόνα αυτή συνήθως προκαλούνται αισθήματα ντροπής  και θυμού για την αδυναμία του να τη σταματήσει. Αυτό οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση από φιλίες και ερωτικές σχέσεις .Τα άτομα αυτά επισκέπτονται πρώτα το δερματολόγο μετά και από  παραινέσεις του οικογενειακού τους περιβάλλοντος καθώς υπάρχει η εντύπωση πως πρόκειται για μία διαταραχή του δέρματος.
Η αποτελεσματικότερη θεραπεία των συμπεριφορών αυτών είναι η Γνωσιακή-Συμπεριφορική. Στόχος είναι να αντιληφθεί το άτομο το μέγεθος  της κατάστασης  και να μάθει  τρόπους προκειμένου να ελέγχει τη συμπεριφορά του. Παράλληλα θα πρέπει να βρει εναλλακτικούς τρόπους ή μεθόδους για να ελέγχει το άγχος του και να αντικαταστήσει  αυτή τη βλαβερή συνήθεια με κάποια άλλη περισσότερο λειτουργική. Το να απασχολεί τα χέρια του και το μυαλό του με κάτι διαφορετικό, έτσι ώστε να αυξηθεί σταδιακά ο χρόνος που δεν ασχολείται με το δέρμα του είναι μια πρακτική λύση. Η εκτόνωση της έντασης είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Περιπτώσεις παιδιών που αντιμετωπίζουν σωματοκεντρικές  επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές BRFBs  συνηθέστερα αντιμετωπίζονται από παιδοψυχολόγο και ψυχολόγο, εφόσον δεν συντρέχουν άλλου είδους  λόγοι για να εμπλακούν και άλλες ειδικότητες θεραπευτών. Στην προσέγγιση αυτή συνίσταται συμβουλευτική γονέων προκειμένου να λάβουν οδηγίες  σχετικά με τους χειρισμούς που θα πρέπει να κάνουν  και εκείνοι με στόχο τη μείωση των συμπεριφορών.