ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΔΑΕ ) ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ- ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΔΕΠ-Υ )

Διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας (ΔΑΕ )

Και

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής –υπερκινητικότητα  (ΔΕΠ-Υ )

Τα δυο όμοια ανόμοια

    

Όταν τα άλλα παιδία κάθονται και ασχολούνται με μία εργασία στο σχολείο, κάποιο παιδί κινείται συνεχώς εμπρός πίσω, ‘’κλαψουρίζει’’ τρίβεται στην καρέκλα του, σηκώνεται ξαφνικά χωρίς προφανή αιτία σπρώχνει  ή πετάει πράγματα

Η δασκάλα όσο και να προσπαθεί να επιβάλει την τάξη με αυστηρό ύφος δεν τα καταφέρνει                

-Κάθισε κάτω και κάνε τη δουλεία σου

Το  παιδί φωνάζει και απαντάει στην δασκάλα

- Και τι πρέπει να κάνω  δηλαδή.

- Πήγαινε στη σελίδα 36 και ξεκίνα να κάνεις την άσκηση.

Στη συνέχεια φτιάχνει το θρανίο του ,πέφτει στο έδαφος για να μαζέψει τα πράγματα του. Κάθεται  ‘’άτσαλα’’  στην καρέκλα του. Πιάνει το μολύβι του με όση δύναμη έχει και ξεκινάει να γράφει. Το πιέζει όμως τόσο που η μύτι του μολυβιού σπάει και το χαρτί σχίζεται. Από τα νεύρα του πετάει το μολύβι σηκώνεται και πάλι όρθιος και φωνάζει

-          -Το σιχαίνομαι αυτό

Η περιγραφή μας δείχνει ένα παιδί  απρόσεκτο, παρορμητικό και νευρικό.

 Έχει όμως ΔΕΠ-Υ ή ΔΑΕ ? Υπάρχουν διαφορές και είναι σημαντικό να δούμε ποιές είναι . Θα είναι ένα όφελος για τη θεραπευτική προσέγγιση εφόσον κριθεί απαραίτητη.

Η ΔΕΠ-Υ και η ΔΑΕ είναι νευρολογικές δυσλειτουργίες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τη μάθηση .

 

Δεν αντιμετωπίζονται και οι δύο με φαρμακευτική αγωγή.

 Η  εργοθεραπεία  στα πλαίσια της αισθητηριακής ολοκλήρωσης βοηθάει σε αυτές τις διαταραχές . Η συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση αντιμετωπίζει τις  ‘’κρυφές’’  δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία που προκαλούν εικόνα υπερκινητικότητας και απροσεξίας .

Η ερμηνεία για την ΔΑΕ είναι  ‘’ η δυσκολία στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος ,λαμβάνει ,οργανώνει και χρησιμοποιεί τις αισθητηριακές πληροφορίες . Η δυσκολία αυτή προκαλεί στον άνθρωπο δυσλειτουργίες αποτελεσματικής/λειτουργικής αλληλεπίδρασης με το καθημερινό του περιβάλλον. Η αισθητηριακή ευαισθητοποίηση , υπερβολική ,υπολειπόμενη ή με λάθος τρόπο μπορεί να μας δώσει μια εικόνα παιδιού με δυσκολίες στο κινητικό συντονισμό , αδιάκοπη κίνηση , δυσκολίες στη συγκέντρωση και παρορμητική συμπεριφορά ενώ το παιδί   πασχίζει να λάβει λιγότερη ή  περισσότερη αισθητηριακή ευαισθητοποίηση .

Στο παιδί με την προαναφερόμενη εικόνα  το κεντρικό νευρικό του σύστημα επεξεργάζεται τα απτικά ερεθίσματα αναποτελεσματικά . Το απαλότερο άγγιγμα το νιώθει με μεγάλη ένταση και τον αναστατώνει. Εμφανίζει  αισθητηριακή αποφυγή  , υπερκαταγράφει και αδυνατεί να ρυθμίσει τα αισθητηριακά εισερχόμενα ερεθίσματα .Τα αγγίγματα τον μπερδεύουν ,δεν μπορεί να διακρίνει και να διαφοροποιήσει τα είδη των αγγιγμάτων .Υπάρχει  μια σκληρή πραγματικότητα για εκείνο  που προσπαθεί  να ρυθμίσει το νευρικό του σύστημα.

Τί υπάρχει τελικά και πώς η διαταραχή το επηρεάζει ;

Το παιδί με Δ.Α.Ε δεν μπορεί να ‘’μεταφράσει’’ πως μοιάζει όταν  αγγίζει ένα αντικείμενο το σώμα του. Η καρέκλα , το βιβλίο  ,το μολύβι  οι συμμαθητές  του τoν ‘’ενοχλούν’’ και τον αποδιοργανώνουν. Είναι νευρικός και ‘’χτυπιέται’’ προσπαθώντας να δώσει προσοχή και να αποτρέψει ακόμα  και συνηθισμένες απτικές ευαισθητοποιήσεις  (επαφές).  Ενώ στο τέλος δεν καταφέρνει να δώσει την κατάλληλη προσοχή ούτε στη δασκάλα του ,ούτε και στους κανόνες της τάξης του.

Ας σκεφτούμε την εικόνα του  παιδιού με αργή επεξεργασία και δυσκολία  στην κίνηση  και   στην ισορροπία .Το παιδί με αυτή την υποτονικότητα στη συμπεριφορά  και την υπο-καταγραφή ερεθισμάτων μπορεί να έχει δυσκολίες στο πότε να ξεκινήσει και πότε να σταματήσει μια δραστηριότητα. Με μεγάλη προτροπή μπορεί να ανέβει στη κούνια  η οποία  μπορεί να ενεργοποιεί  το νευρικό του σύστημα ώστε να οργανώνεται καλύτερα. Παρόλα αυτά το παιδί μπορεί να μην ξέρει πότε να σταματήσει. Κουνιέται και κουνιέται  αφηρημένα χωρίς να ''ακούει το κεντρικό νευρικό του σύστημα που του λέει ''αρκετά''

Υπάρχει βέβαια η  περίπτωση παιδιού που αναζητά συνεχώς  περισσότερο δράση. Ψάχνει για έντονες δραστήριες κινήσεις . Σκαρφαλώνει,  πέφτει κάτω από ψηλά,  περιστρέφεται συνεχώς , μεταπηδά από τη μία δραστηριότητα στην άλλη . Δίνει περισσότερη προσοχή για να ικανοποιήσει την επιθυμία του για κίνηση και λιγότερη στα λόγια της μαμάς του ή της δασκάλας του  για το που μπορεί να είναι το μπουφάν του ή τα βιβλία του.

Η έλλειψη προσοχής,  η παρορμητικότητα,  η συνεχής κίνηση είναι συμπτώματα της  Δ.Α.Ε και όχι μόνο της ΔΕΠ-Υ

Τώρα ας αναλογιστούμε  τον ορισμό της  διαταραχής ελλειμματικής  προσοχής «ένα νευρολογικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από σοβαρή και επιμένουσα έλλειψη προσοχής και παρορμητικότητας . Όταν συνυπάρχει και μία διαρκής ''νευρική'' κίνηση (υπερκινητικότητα  είναι ένα επιπλέον χαρακτηριστικό)  το σύνδρομο ονομάζεται διαταραχή ελλειμματικής προσοχής –υπερκινητικότητα

Η έλλειψη προσοχής,  η παρορμητικότητα,  η συνεχής κίνηση είναι συμπτώματα της  ΔΕΠ-Υ.

 Η Δ.Α.Ε και  ΔΕΠ-Υ είναι διαφορετικές διαταραχές με πολλές κοινές συμπεριφορές που τις χαρακτηρίζουν. Η καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση για τις διαταραχές είναι πολύ διαφορετική. Πριν καταλήξουμε σε συμπεράσματα ή σε φαρμακευτικές αγωγές  οι επαγγελματίες , οι γονείς  ,οι δάσκαλοι πρέπει να  λάβουν υπόψιν όλες τις πιθανές δυσκολίες του παιδιού σε όλο το εύρος τους και να καθορίσουν ποία θα είναι η καλύτερη προσέγγιση σε αυτές.

Εάν ένα παιδί συχνά ,αλλά ,όχι πάντα είναι απρόσεκτο. Είναι χρήσιμο να παρατηρήσουμε τη συμπεριφορά αυτή και να αναρωτηθούμε.
 Πότε, πώς , πόσο συχνά είναι απρόσεκτο ;
 Τι μπορεί να συμβαίνει ή να μη συμβαίνει όταν συγκεντρώνεται καλά;
Ποία είναι η ‘’αυτοβοήθεια’’ του παιδιού, τι κάνει το ίδιο δηλαδή για να ρυθμίσει τη συμπεριφορά του;

Πότε ένα παιδί υπερφορτωμένο ή  υπερανανταποκρινόμενο   σε αισθητηριακά εισερχόμενα ερεθίσματα χρειάζεται λιγότερη ευαισθητοποίηση. Πώς μπορώ να το βοηθήσω;
 Τι δε θα πρέπει να κάνω ή τι πρέπει;

 Η πρώτη βοήθεια που θα πρέπει να δώσουμε είναι να  μειώσουμε την  ευαισθητοποίηση με ένα περιβάλλον ''απαλότερο'', ''ησυχότερο'', και περισσότερο  ''ξεκούραστο''. Μετά από αυτή την κίνηση θα μπορέσουμε να κάνουμε κάτι .Η  ηρεμία μέσω της  βαθειά πίεση πχ  ένα μασάζ  ή μία σφιχτή αγκαλιά που θα κρατήσει είναι βοηθητική . Κάντε βαθιά πίεση στο δέρμα και στους μύες για να οργανωθεί και να είναι έτοιμος να συμμετέχει και να μάθει. Δημιουργήστε  ένα μικρό καταφύγιο σε μία γωνία στο σπίτι ή στο σχολείο με μεγάλα μαξιλάρια και κουβέρτες για να μπορέσουν να κρυφτούν μέσα. Προωθήστε βαριές εργασίες όπως να τσουλάνε το καρότσι του market, να σηκώνουν βάρη, να κουβαλάνε πράγματα. Εξασφαλίστε ένα ανάλογο ημερήσιο πρόγραμμα  (Η κίνηση πάντα βοηθάει ). Μπορείτε να περπατήσετε μαζί με το παιδί το γύρω του τετραγώνου ή της παιδικής χαράς. Δώστε την ευκαιρία στο παιδί με ένα κυλινδρικό  κουτί να ζυμώσει το ζυμάρι ,με ένα τραμπολίνο να χοροπηδήσει κτλ.

Προωθώντας ακριβώς το σωστό αισθητικοκινητικό ερεθισμό  παρέχουμε  βοήθεια στα  παιδιά με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας .Αντίθετα, όχι ιδιαίτερες εκπλήξεις σε παιδιά με ΔΕΠ-Υ όσον αφορά τον αισθητικοκινητικό τους ερεθισμό .  

Μία αισθητηριακή δίαιτα μπορεί  να είναι τα καλύτερο ''φάρμακο'' για τα παιδιά με δυσκολίες συγκέντρωσης (Ένας εξειδικευμένος εργοθεραπευτής μπορεί να δημιουργήσει μια  αισθητηριακή  ''δίαιτα '' (ημερήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων ) με τις κατάλληλες απτικές και κινητικές εμπειρίες . Η προσέγγιση που περιλαμβάνει κίνηση ,βαθιά πίεση και βαριά σωματική εργασία πολύ συχνά  βοηθάει το απρόσεκτο παιδί που η δυσκολίες του δεν είναι διαταραχή ΔΕΠ-Υ αλλά αναπτυξιακή καθυστέρηση στην αισθητηριακή επεξεργασία.

Το παρόν κείμενο αποτελεί ελεύθερη μετάφραση  του κειμένου : Two “Look-Alikes”: Sensory Processing Disorder and Attention Deficit/Hyperactivity Disorder , το οποίο υπάρχει ανηρτημένο στο site : Τhe Out- of- Sync Child.com